Khai thác Bitcoin (Bitcoin Mining) là quá trình tạo ra Bitcoin mới và đưa chúng vào lưu thông. Đây là một phần thiết yếu để duy trì và bảo mật blockchain của Bitcoin. Các thợ đào sử dụng phần cứng chuyên dụng, gọi là ASIC (Mạch Tích Hợp Ứng Dụng Cụ Thể), để giải quyết các bài toán tính toán phức tạp, xác minh giao dịch và tạo ra các khối mới. Những thợ đào thành công sẽ nhận được phần thưởng là Bitcoin mới.
Không giống như khai thác tài nguyên truyền thống, khai thác Bitcoin liên quan đến việc giải các bài toán toán học thông qua thuật toán băm SHA-256. Thuật toán này, được phát triển bởi NSA, đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật cho các giao dịch Bitcoin. Trên toàn cầu, các thợ đào cạnh tranh để tạo ra một giá trị băm hợp lệ cho mỗi khối mới, sau đó thêm khối đó vào blockchain. Quá trình này tiêu tốn lượng lớn điện năng và tài nguyên tính toán, tạo nên nền tảng cho cơ chế Proof-of-Work (Bằng chứng công việc) của Bitcoin.
➤ Tìm hiểu thêm về lý do Bitcoin có giá trị.
Cách Khai Thác Bitcoin Hoạt Động
Các thợ đào Bitcoin xác nhận và xác minh giao dịch bằng cách giải các bài toán mã hóa. Khi một thợ đào tạo ra một giá trị băm hợp lệ cho khối ứng viên, khối đó sẽ được thêm vào blockchain. Các giao dịch chờ xác nhận sẽ nằm trong “mempool” cho đến khi được đưa vào khối mới. Blockchain của Bitcoin chỉ cho phép một số lượng giao dịch giới hạn trong mỗi khối, giúp mạng lưới an toàn nhưng đôi khi gây ra chậm trễ.
Để ngăn chặn gian lận hoặc chi tiêu hai lần (double-spend), khai thác Bitcoin sử dụng cơ chế proof-of-work để bảo mật mạng lưới. Để đạt được một khối hợp lệ, cần có sức mạnh tính toán khổng lồ, khiến các cuộc tấn công trở nên tốn kém và bất khả thi. Các thợ đào cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề chi tiêu hai lần, đảm bảo rằng các giao dịch Bitcoin không thể bị đảo ngược gian lận.
Phần Thưởng Khai Thác Bitcoin
Các thợ đào nhận được phần thưởng là Bitcoin mới khi thêm các khối mới vào blockchain. Chính sách tiền tệ của Bitcoin được cố định, với tổng nguồn cung tối đa là 21 triệu Bitcoin. Phần thưởng sẽ giảm dần khoảng 4 năm một lần trong sự kiện gọi là “halving” (chia đôi phần thưởng). Ví dụ:
- Phần thưởng ban đầu: 50 BTC mỗi khối.
- Phần thưởng hiện tại (2024): 6,25 BTC mỗi khối.
- Phần thưởng tương lai: 3,125 BTC mỗi khối (sau lần halving tiếp theo).
Việc phát hành Bitcoin theo lịch trình dự đoán được đảm bảo tính khan hiếm và khả năng chống lạm phát. Phần thưởng khai thác dự kiến sẽ chấm dứt vào khoảng năm 2130, khi tất cả Bitcoin đã được tạo ra.
Sự Phát Triển Của Ngành Khai Thác Bitcoin
Những năm đầu của Bitcoin, việc khai thác có thể được thực hiện trên máy tính cá nhân với CPU. Khi Bitcoin trở nên phổ biến hơn, khai thác bằng GPU và sau đó là ASIC đã thay thế hoàn toàn, làm tăng hiệu suất khai thác và độ khó của mạng lưới.
Hiện nay, các hoạt động khai thác quy mô công nghiệp chiếm lĩnh thị trường. Các cơ sở khai thác lớn, thường gọi là “trang trại khai thác,” chứa hàng nghìn ASIC và thường được đặt tại các khu vực có chi phí điện năng thấp như Kazakhstan hoặc các khu vực có nguồn năng lượng tái tạo như thủy điện hoặc địa nhiệt.
Kinh Tế Học Của Khai Thác Bitcoin
Lợi nhuận từ việc khai thác Bitcoin phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Độ khó của mạng lưới: Điều chỉnh khoảng 2 tuần một lần để đảm bảo các khối mới được tạo ra mỗi 10 phút.
- Chi phí điện năng: Khai thác tiêu tốn rất nhiều năng lượng, do đó việc tiếp cận nguồn điện giá rẻ là yếu tố then chốt.
- Giá Bitcoin: Giá trị phần thưởng khai thác thay đổi theo giá thị trường của Bitcoin.
Nhiều thợ đào tham gia vào các “bể khai thác” (mining pools) để chia sẻ tài nguyên và phần thưởng, đảm bảo thu nhập ổn định. Các hoạt động quy mô lớn thường không tham gia bể khai thác để giữ toàn bộ phần thưởng.
Khai Thác Các Đồng Tiền Mã Hóa Khác
Khai thác Proof-of-Work không chỉ áp dụng cho Bitcoin mà còn cho các loại tiền mã hóa khác, mặc dù lợi nhuận thường thấp hơn:
- Ethereum: Trước khi chuyển sang Proof-of-Stake, Ethereum sử dụng thuật toán khác và phù hợp hơn với khai thác GPU.
- Dogecoin: Một trong những đồng tiền thay thế lớn nhất hiện vẫn có thể khai thác bằng ASIC.
- Khai thác kết hợp: Cho phép khai thác đồng thời các đồng tiền mã hóa sử dụng cùng thuật toán, ví dụ: Dogecoin và Litecoin với thuật toán “Scrypt.”
Những Điểm Chính
- Thợ đào Bitcoin xác nhận giao dịch, bảo vệ mạng lưới, và phát hành Bitcoin mới với tốc độ ổn định.
- ASIC là tiêu chuẩn phần cứng trong ngành khai thác Bitcoin.
- Nền kinh tế khai thác Bitcoin ngày càng cạnh tranh, với sự tham gia của các cơ sở khai thác quy mô lớn tìm kiếm năng lượng giá rẻ để duy trì lợi nhuận.